Afgelopen week luisterde ik naar een podcast van Jelle Jolles. Over de ontwikkeling van het puberbrein. Of eigenlijk moet ik zeggen: adolescenten. Daar zit blijkbaar een verschil in, en wetenschappelijk past adolescent nu eenmaal beter.
Ik vond het interessant omdat ik bezig ben met mijn praktijkgericht onderzoek bij Novilo talentbegeleider en ik wilde de inzichten koppelen aan de kennis die ik nu heb over talentbegeleiding en hoogsensitiviteit.
Een adolescent is iemand tussen de 9 en 25 jaar. En als ouder, begeleider heb je er rekening mee te houden dat het brein nu eenmaal niet volledig ontwikkeld is. Dat klinkt logisch. Vanuit de zone van naaste ontwikkeling sluit je aan bij de leerzone van kinderen om ze zodoende niet in paniek te laten ontsteken zodat ze helemaal blokkeren en niet meer tot leren komen.
Verder heeft Jolles het over vrijheid in geborgenheid. Mooi, en wat betekent dit dan?
Je mag adolescenten fouten laten maken, als je er maar bent om ze op te vangen. Als begeleider, of je nu ouder bent of professioneel met kinderen werkt, ben je manager, rechter, en hovenier. Kijk, die manager en rechter die snap ik wel. Ik bepaal als ouder en als professional wat we gaan doen. Dus ik manage hun tijd en proces. Als rechter oordeel ik wat er goed of fout is gegaan. Ik deel consequenties uit en beoordeel het product dat het kind gemaakt heeft. En nee, dat valt niet altijd goed.
Als ouder krijg ik vaak te horen dat ik een zeur ben als ik weer vraag of ze al bedacht hebben hoe laat ze aan hun huiswerk gaan beginnen.
Maar wat doet die hovenier nou? Die zorgt voor de aarde, plant zaadjes, geeft ze water, stelt bij waar nodig en volgt het proces. Soms bemest de hovenier zijn plantjes extra en zoals een hortensia een andere mestsoort nodig heeft dan een roos, zo geldt dat ook voor het kind. Iedereen is uniek. Het is de kunst om af te stemmen op wat een kind nodig heeft.
En wat nu als je getalenteerd bent en/of hoogsensitief, dus een getalenteerde hoogsensitieve adolescent (GHA)? Dan komen alle prikkels extra hard binnen. Als ik dan vraag aan mijn zoon van 16 wanneer hij aan zijn huiswerk begint, dan is het meer dan een gewone vraag. Dan hoort hij een bepaalde emotie in die vraag, of ik hem nu echt zo bedoeld en gepland heb, hij hoort hem. Ik zie in hem het talent, dat hij niet benut, dus ik wil zoooo graag dat hij een beetje tijd en aandacht aan zijn werk besteedt. En hij wil juist niet werken, zijn brein is geprogrammeerd op zoveel mogelijk toegeven aan de emotie, dus de mens wil graag lui zijn. De wereld waarin ik hem wil zien leren, is niet de wereld die hem uitdaagt tot leren. Dus het schoolse systeem onderprikkelt hem en ik wil hem juist stimuleren tot leren, dus ik overprikkel hem.
Dus wat is nu de clou? Ik denk dat we ervan uit moeten gaan dat onze adolescenten, getalenteerd, hoogsensitief of juist niet, er uiteindelijk ook wel komen. Hun brein is volledig ontwikkeld bij 25 jaar. Dan kunnen ze de consequenties overzien van hun gedrag. Nu kan ik werken aan het innerlijk kompas met allerlei vragen, tools, en activiteiten. Werk ik hard in het tuintje van mijn GHA, mest ik, plant ik zaadjes, geef ik water en bescherm ik het tegen weer en wind. En vooral, soms mag hij eens een storm doorstaan, het koud hebben van de vorst, of helemaal verzuipen door teveel regen. Daar leert hij van, zolang ik er maar ben om hem op te vangen zonder hem af te wijzen. Vervelend is het wel voor hem, maar de warme douche na een ijzige regenbui en de lekkere kop thee met een kuukske, daar zorg ik dan weer voor. Verder luister ik naar zijn gemopper, en ach... het komt wel goed met hem. Gelukkig worden de feestjes die we vieren steeds groter en hebben we ze samen vaker. High Five!
Comments